ایمونوتراپی آلرژن (AIT)، به عنوان درمان حساسیت زدایی یا کاهش حساسیت شناخته میشه و برای درمان حساسیت های محیطی در انسان و سگ استفاده می شود. شامل تجویز تدریجی مقادیر فزاینده آلرژن به منظور القای تغییرات ایمنی مفید هست. برخلاف درمان دارویی سنتی، AIT این پتانسیل را دارد که بر پاسخ ایمنی غیرطبیعی بیمار تأثیر بگذارد و آن را به سمت وضعیت تحمل سوق دهد (شکل 1)
هدف AIT موفقیت آمیز القا و حفظ تحمل بالینی در برابر آلرژن های متخلف است که منجر به بهبود یا در حالت ایده آل، حذف علائم/نشانه های بالینی و کاهش یا حذف نیاز به درمان های دارویی اضافی می شود. تا به امروز، AIT تنها درمان بالقوه برای اصلاح بیماری و درمانی برای اختلالات حساسیت نوع I هست
شکل 1.تصاویر درماتیت آتوپیک سگ
1_جذب آلرژن توسط سلول های لانگرهانس اپیدرمی و انتقال بعدی به غدد لنفاوی.
2. ارائه آلرژن به سلول های T ساده (ThO) باعث تمایز به سلول های T کمک کننده نوع 2 (Th2) می شود.
3. تولید و انتشار بعدی اینترلوکین های متعدد (IL) از جمله IL-4، IL-13، IL-5، و IL-31. IL-31 از طریق نورون های حسی احساس خارش را القا می کند.
IL-5 به جذب ائوزینوفیل ها کمک می کند.
4. IL-4 و IL-13 باعث فعال شدن سلول های B و تولید متعاقب آن IgE اختصاصی آلرژن از طریق سلول های پلاسما می شوند (“تغییر کلاس” از تولید lgG و lgA به تولید lgE).
5. بازوفیل ها و ماست سل ها چنین LgE مخصوص آلرژن را از طریق گیرنده های Fc epsilon RI با میل ترکیبی بالا بر روی سطوح خود متصل می کنند.
6. مواجهه بعدی با آلرژن منجر به پیوند متقابل مولکول های LgE مخصوص آلرژن و دگرانولاسیون بازوفیل ها و ماست سل های حساس شده (= رویداد مرکزی واکنش حساسیت مفرط نوع I) می شود که منجر به آزاد شدن مولکول های وازواکتیو (هیستامین، هپارین)، مولکول های کموتاکتیک می شود. پروستاگلاندین ها، لکوترین ها) و آنزیم ها (تریپتاز، کیماز)، که منجر به التهاب بافت، اثرات سیستمیک و جذب ائوزینوفیل ها و نوتروفیل های موضعی می شود.
شکل 2. اثرات ایمونوتراپی آلرژن
1. ارتقای پاسخ T helper نوع 1 (Th1)، افزایش سلول های B تنظیمی (Breg) و سلول های T
2.افزایش سیتوکین های نوع Th1 (IL-10، فاکتور رشد تبدیل کننده [TGF] β، اینترفرون [IFN] γ).
3. ارتقای تولید “مسدود کننده” lgG و lgA از طریق سلول های پلاسما و کاهش تولید lgE.
4.lgG و lgA می توانند آلرژن ها را متصل کرده و آنها را برای اتصال LgE غیرقابل دسترس کنند. کاهش فعال شدن بازوفیل ها، ماست سل ها و ائوزینوفیل ها و کاهش انتشار واسطه از ماست سل ها و بازوفیل ها و در نتیجه کاهش التهاب بافتی
ایمونوتراپی آلرژن زیر جلدی با استفاده از عصاره گرده برای بیماران انسانی مبتلا به تب یونجه 110 سال پیش توسط لئونارد نون معرفی شد. این رویکرد درمانی چندین دهه بعد با موفقیت در سگ های بیمار استفاده شد و از آن زمان به عنوان پایه اصلی درمان باقی مانده است. اگرچه اصول AIT یکسان است. روش های فعلی AIT که در این مقاله توضیح داده شده اند متنوع تر هستند و از نظر مسیر تجویز، رژیم تجویز، ادجوانت و ویژگی آلرژن ها متفاوت هستند.
انواع ایمونوتراپی آلرژن
AIT زیر جلدی غیرادجوانته معمولی
این نوع AIT شامل ترکیبات آلرژن آبی سفارشی شده بر اساس تاریخچه خاص بیمار و نتایج تست آلرژی داخل جلدی یا سرولوژیک (IgE) است. 200، 2000، یا 20000 تا 40000 واحد نیتروژن پروتئین [PNU]/mL) ممکن است در طول فاز اولیه درمان تجویز شود. با افزایش آهسته حجم تزریق و غلظت محلول AIT، فواصل تزریق به تدریج به هر 7 تا 30 روز افزایش می یابد (بسته به سازنده و تجویز کننده محلول AIT).
پس از اینکه حجم تزریق و غلظت محلول AIT به نقاط پایانی خاص خود رسید و پس از اینکه فواصل تزریق دیگر افزایش نیافت، بیمار وارد مرحله نگهداری می شود که طی آن AIT یا در سطوح تعیین شده ادامه می یابد یا به مرور زمان به تدریج کاهش می یابد.
مرحله نگهداری ممکن هست چندین سال یا یک عمر طول بکشد. با این حال، برنامه های تزریق نیاز به تنظیمات بر اساس رشد و نیازهای بیمار دارد. در حال حاضر، هیچ استانداردی برای محلولها، غلظتها یا برنامههای تزریق AIT وجود ندارد.
علاوه بر این، هیچ اتفاق نظری در مورد حداکثر تعداد آلرژنهای مختلف ترکیب شده در 1 ویال درمانی وجود ندارد. با این حال، برخی یافته ها نشان می دهد که برای جلوگیری از تخریب آلرژن گرده از طریق فعالیت پروتئاز باقیمانده کپک، آلرژن های کپک نباید با آلرژن های گرده در همان ویال درمان ترکیب شوند.
اثربخشی گزارش شده AIT غیرادجوانته معمولی برای سگ های بیمار 19 تا 70 درصد است. عوارض جانبی شدید تنها برای 1% از بیماران گزارش شده است. با این حال، مقایسه مستقیم یا عینی مطالعات به دلیل تنوع زیاد در غلظت آلرژن، حجم تزریق، زمانبندی تزریق و معیارهای نتیجه امکانپذیر نیست.
راش AIT زیر جلدی غیرادجوانته
برای این نوع AIT، تجویز AIT غیر کمکی معمولی در مرحله اولیه درمان در یک دوره 24 ساعته متراکم می شود و به طور متوسط هر 30 تا 60 دقیقه یک تزریق انجام می شود.
این رویکرد بیمار را خیلی سریع به مرحله نگهداری AIT می رساند و سپس درمان را می توان در محیط خانه بیمار ادامه داد. اگرچه گزارشهایی مبنی بر واکنشهای جانبی شدید نسبت به AIT در سگها نادر است، راش AIT باید فقط برای بیماران بستری در بیمارستان تحت نظارت دقیق دامپزشک انجام شود. تا به امروز، اثربخشی کلی AIT زیر جلدی بدون کمک راش نسبت به AIT زیر جلدی معمولی برتری نشان نداده است.
AIT زیر جلدی کمکی
برای دههها، محلولهای آلرژن رسوبشده با آلومینیوم در سگ های بیمار در اروپا مورد استفاده قرار گرفتهاند. با این حال، آنها به صورت تجاری در ایالات متحده در دسترس نیستند. ادجوانت فواصل تزریق طولانی تر و در نتیجه تزریق کمتر در طول زمان را امکان پذیر می کند. میزان موفقیت AIT زیر جلدی رسوبشده با آلومینیوم با AIT غیرادجوانتی معمولی قابل مقایسه است و پروفایلهای عوارض جانبی مشابه هستند.
✔️ در اروپا، rush AIT با آلرژن های کمکی آلومینیوم موفقیت آمیز بوده و عوارض جانبی سیستمیک نادر بوده است.
Pullulan-Adjuvanted Subcutaneous با آلرژن نوترکیب :
برای انسان، پایه اصلی AIT آلرژن های اصلی نوترکیب هستند. در دامپزشکی، تنها 1 درمان از این قبیل به صورت تجاری برای سگ های بیمار و تا کنون فقط در ژاپن در دسترس است.
Allermmune HDM (Zenoaq، zenoaq.jp) حاوی پروتئین
Der f 2
(یک آلرژن اصلی Dermatophagoides farinae، همچنین به عنوان کنه گرد و غبار خانگی شناخته می شود)همراه با یک پلیمر پلی ساکارید (pullulan) است.
این درمان به صورت زیر جلدی طبق یک پروتکل خاص و با افزایش غلظت آلرژن تجویز می شود. در یک مطالعه آزمایشی روی 13 مورد در ژاپن، اثربخشی کلی 84 درصد پس از 120 روز درمان بود و هیچ عارضه جانبی گزارش نشد.
ایمونوتراپی داخل لنفاوی
ایمونوتراپی داخل لنفاوی (ILIT) شامل تزریق ماهیانه یک بار مقادیر کمی از محلول های آبی آلرژن (0.1 میلی لیتر از 20000 PNU/mL محلول نگهداری استاندارد AIT) مخلوط با حجم کمی از ادجوانت آلومینیوم (0.1 میلی لیتر هیدروکسید آلومینیوم) است. از آنجایی که قرار دادن دقیق در غدد لنفاوی محیطی مورد نیاز است، این شکل از AIT فقط توسط دامپزشک قابل انجام است. مطالعه ای روی 22 سگ که 3 تا 5 ماهانه تزریق ILIT دریافت می کردند، پاسخ بالینی خوب و طولانی مدت را برای 89٪ سگ ها و فقط عوارض جانبی نادر و جزئی گزارش کرد.
Oro-Mucosal (زیر زبانی) AIT
ایمونوتراپی دهانی مخاطی (زیر زبانی) شامل تجویز خوراکی محلول آلرژن در گلیسیرین 1 تا 2 بار در روز برای دوره های طولانی (تا 1 سال یا بیشتر) است. غلظت آلرژن معمولاً توسط سازندگان مختلف آشکار نمی شود. آلرژن ها از طریق غشاهای مخاطی دهان جذب می شوند که دارای پتانسیل افزایش یافته برای القای تحمل ایمونولوژیک هستند.
برای در نظر گرفتن زمان کافی برای تماس آلرژنها با سلولهای ایمونولوژیک در مخاط بیمار، حفره دهان باید هنگام تجویز این AIT خالی باشد. مخلوط کردن این AIT با غذا یا خوراکی ها ممکن است آن را بی اثر کند. اگرچه AIT دهانی مخاطی یک شکل غیرتهاجمی از AIT در نظر گرفته می شود که ممکن است توسط بسیاری از مراجعان ترجیح داده شود، تعداد بالای مداخلات فردی (کاربردهای دهانی) لازم در یک دوره طولانی مستلزم دقت و پشتکار مشتری است. اثربخشی بالینی از خوب تا عالی برای 60٪ از بیماران سگ گزارش شده است.
این درمان ممکن است با خیال راحت برای بیمارانی که قبلاً واکنشهای جانبی با سایر روشهای AIT نشان دادهاند، انجام شود.
AIT غیر اختصاصی (استاندارد شده)
AIT استاندارد، بر خلاف AIT سفارشی، شامل تجویز مجموعه ای از پیش تعریف شده از 20 تا 22 آلرژن است که برای منطقه جغرافیایی که یک بیمار در آن زندگی می کند، مهم تلقی می شود. این رویکرد نیاز به تست آلرژی داخل جلدی یا اندازه گیری IgE سرم را از بین می برد. فرمولاسیون برای تجویز زیر جلدی یا دهانی مخاطی موجود است.
برای تزریق زیر جلدی، پس از یک مرحله تسریع اولیه کوتاه مدت (شبیه به بسیاری از محلول های آبی سفارشی AIT برای تزریق زیر جلدی)، محلول استاندارد شده آلرژن آبی هر 7 روز تزریق می شود.
برای تجویز دهانی مخاطی، محلول استاندارد شده و گلیسیرینه AIT حاوی 22 آلرژن (از جمله کپک ها) به صورت خوراکی هر 24 ساعت تجویز می شود.
مشابه محلولهای سفارشی AIT دهانی مخاطی، محلول استاندارد شده باید در دهان خالی اعمال شود تا زمان تماس کافی داشته باشد.


شکل 2